واکاوی زبان‌شناختی باهم‌آیی واژگانی در قرآن مجید (شواهدی از سُوَر مبارکۀ اِسراء، کهف، مریم و طه)

Authors

  • اعظم میکده دانشجوی دکتری زبانشناسی دانشکدة علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
  • عباسعلی آهنگر دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
Abstract:

هم‌نشینی کلماتی که تمایل به ظاهرشدن در کنار یکدیگر دارند، فرایند باهم‌آیی نامیده می‌شود که نقش سازنده‌ای در شکل‌دهی نظام واژگانی زبان‌ها ایفا می‌کند. در پژوهش حاضر کوشش شده است تا در پیکره‌ای به وسعت چهار سورة متوالی اِسراء، کهف، مریم و طه، به بازنمایی باهم‌آیی‌ها در قرآن مجید پرداخته شود. کتابی که به برکت آن امروزه بیداری اسلامی در سراسر جهان گسترده شده است؛ لذا می‌طلبد که این مصحف شریف از ابعاد گوناگون واکاویده و اسرار آن بر ره‌پویان معارف اسلامی آشکار شود. بر مبنای 20 رابطة مفهومی معرفی‌شده در این پژوهش، که 17 رابطة آن در پیکرة بررسی‌شده مشاهده شد، 397 نمونه ترکیب باهم‌آیند (با احتساب نمونه‌های تکراری) از مجموع 454 آیه استخراج شد که بیانگر بهره‌گیری گستردة قرآن مجید از فرایند باهم‌آیی به‌منظور القاء و انتقال مفاهیم و اصول معرفتی است. در این جستار روابط اسنادی، باهم‌آیی و تقابل بیشترین میزان وقوع را به خود اختصاص داده است. افزون بر این، نتایج این پژوهش نشان داد که برخلاف تعدد و تنوع موضوعات و نزول تدریجی قرآن، برخی از ترکیبات باهم‌آیند در جزءجزء قرآن مشاهده می‌شود که نه تنها منقطع و گسسته‌بودن قرآن را تأیید نمی‌کند؛ بلکه حکایت از زنجیرة بهم‌پیوسته‌ای دارد که در کلّیت آن، امر هدایت بشریت نهفته است. شناسایی و توصیف باهم‌آیی‌های ساده و چندگانه، یک‌سویه و دوسویه و بافاصله و بی‌فاصله از دستاوردهای این پژوهش است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

واکاوی زبان شناختی باهم آیی واژگانی در قرآن مجید (شواهدی از سُوَر مبارکۀ اِسراء، کهف، مریم و طه)

هم نشینی کلماتی که تمایل به ظاهرشدن در کنار یکدیگر دارند، فرایند باهم آیی نامیده می شود که نقش سازنده ای در شکل دهی نظام واژگانی زبان ها ایفا می کند. در پژوهش حاضر کوشش شده است تا در پیکره ای به وسعت چهار سوره متوالی اِسراء، کهف، مریم و طه، به بازنمایی باهم آیی ها در قرآن مجید پرداخته شود. کتابی که به برکت آن امروزه بیداری اسلامی در سراسر جهان گسترده شده است؛ لذا می طلبد که این مصحف شریف از ابعا...

full text

نمایش هنری گفت‌وگو در قرآن کریم (با تکیه بر گفت‌وگوهای سوره طه و مریم)

قرآن کریم برای القای معنی، ویژگی‌های اسلوبی مشخصی ازجمله تصویر فنی یا «نمایش هنری» را به کار برده‌است. تصویر در گذشته به انواع فنون ادبی مانند مجاز، استعاره و کنایه گفته می‌شد اما در نقد معاصر علاوه بر فنون ادبی قدیم، به تخییل (خیال‌آفرینی)، و تجسیم (جسم‌انگاری)، تناسق (هماهنگی هنری)، زبان، و قصه نیز توجه می‌کند. گفت‌وگو یکی از ارکان تصویر فنی و از عناصر قصه است که ویژگی‌های فنی زیادی دارد. الب...

full text

معناشناسی تصریف آیات و رابطه آن با تکرار در قرآن با محوریت آیه 89 اسراء و آیه 113 طه

در قرآن کریم بسیاری از الفاظ و مفاهیم تکرار شده است. برخی از خاورشناسان و مخالفان، تکرارهای قرآنی را مورد طعن قرار داده و آن را عیبی برای قرآن تصور کرده‌اند و تکرار در قرآن را لغو و در تعارض و ناسازگاری با فصاحت و بلاغت و اعجاز دانسته‌اند، اما با توجه به آیات «تصریف در قرآن» مانند آیه 89 سوره اسراء: «وَ لَقَدْ صَرَّفْنا لِلنَّاسِ فِی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ فَأَبی‏ أَکْثَرُ النَّاسِ إِلاَّ کُفُوراً» و آیه 113 سوره طه «وَ کَذلِکَ...

full text

نقد و واکاوی پنج ترجمه قرآن (طبری , ابوالفتوح ,مکارم , فولادوند و انصاریان) با محوریت سور مکی

قرآن، کلان متنی است با ویژگی­هایی منحصر به خودش؛ با بیانی فصیح و بلاغتی در خور تأمّل؛ از همین­روست که منبع الهام و استخراج قواعد بلاغت نیز قرار می­گیرد. از دیگر سو، از آنجا که این کتاب آسمانی به تناسب فهم مخاطب­های خود، چشم­انداز و افق‌های گوناگونی را برای­شان می‌گشاید، نقطه‌ی عزیمت و آبشخور توجّه به تفسیر و تأویل در عالم اسلام محسوب می­شود. لذا مترجم و مفسّر این متن باید از شایستگی­ها و ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 2

pages  33- 58

publication date 2016-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023